Cây Chà Là vừa là loại cây công trình có kiểu dáng đẹp để tạo cảnh quan môi trường; vừa là cây ăn quả mang đến giá trị kinh tế cao. Xuất xứ từ châu Phi và thuộc họ nhà cau, Chà Là có dạng thân sơ cột thấp, nên rất dẻo dai nhưng lại cũng khá cứng thân cao 3-6 m và mọc thẳng, thân có màu xám bạc, mập xù xì ; Chà Là hoàn toàn thích ứng với điều kiện khí hậu tại Việt Nam. Loài cây này rất dễ nhận biết bởi những đặc điểm sinh thái điển hình riêng, không lẫn với bất cứ loài cây nào.

Hình dạng giống cây dừa, trên thân cây có nhiều vết sẹo do cuông lá rụng để lại. Lá mọc tập trung ở phần đỉnh, hình cong, phần cuống lá có gai dài màu vàng ở gốc, lá dài từ 3-6 m, lá có dạng lá kép lông chim. Cây có lá phụ dạng dài mảnh, đầu lá nhọn cứng, có màu xanh, lá có nhiều cọng tỏa ra dài khoảng 30 cm, rộng 2 cm. Hoa thuộc dạng đơn tính, không tự thụ phấn mà nhờ ong bướm và gió thụ phấn giùm, hoa nhỏ, màu sắc rất đặc trưng bởi có màu kem và màu nâu trộn lẫn với nhau.

Hoa chà là gồm 4 cánh nhọn, mọc thành cụm dài trên 15 cm, nhưng hiếm khi thấy được hoa của chúng. Qủa có dạng hạch cứng, kích thước nhỏ, có màu nâu đỏ. Hạt chà là được dùng để làm mứt ăn rất ngon.Cây chà là có sức sống mãnh liệt, chịu hạn tốt, tốc độ sinh trưởng chậm, dễ trồng dễ chăm sóc. Nên ngoài trồng làm thực phẩm, Cây còn được trồng làm cảnh cũng rất đẹp.

Cây chà là hiện có rất nhiều loại tùy nhưng nếu xét về công dụng của cây thì có thể chia làm 3 loại chính sau: cây chà là ăn quả, cây chà là cảnh, cây chà là rừng.

Cây Chà Là không những là loại cây cảnh đẹp mà còn là loại cây ăn trái cho hiệu quả kinh tế rất cao. Theo các nghiên cứu phân tích, quả chà là có chứa nhiều chất sắt, vitamin C, đường. Khi sấy khô, vitamin C bị mất đi, đường cô đặc lại. Trên các trang thương mại điện tử, trái chà là sấy khô được nhập khẩu từ Israel có giá bán khoảng 250.000 - 500.000 đồng/kg, tuỳ vào chất lượng quả. Từ những tính chất và đặc tính của cây, cho thấy hứa hẹn sẽ mở ra hướng đi mới đầy triển vọng trong phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Kỳ Xuân.

Hiện tại, Hội nông dân xã đã nhận giống cây ăn quả và cho trồng thí điểm tại 5 hộ gia đình bao gồm các thôn Xuân Phú, Cao Thắng và Xuân Thắng với số lượng 500 cây.

Nguyễn Hoàng Minh (VPNTM)